De hele maand mei staat improblog in het teken van helden. Wie zijn de inspiratiebronnen van improspelers en -docenten? Held nummer 1: Malcolm Gladwell.
Malcolm Gladwell is een hele kundige spreker, type ideale gast voor een TED-talk. Onderhoudend, ontspannen, sprankelend en terloops grappig. Ik heb hem dan ook leren kennen (hoe, daar kom ik later op terug) via een filmpje op internet waarin hij vertelt over de revolutie in de spaghettisaus-industrie. Toch zijn het niet zijn vaardigheden als spreker die me hebben geïnspireerd. En ook niet zijn visie op spaghettisaus. Dat kwam pas toen ik een boek van deze Amerikaanse populair-wetenschappelijke-verhalen-vertellende journalist las.
Blink
Het was denk ik ergens in 2008 toen ik het boek Blink las. Het in nogal onhandig vertaald in het Nederlands als Intuïtie. Het boek gaat over je hersenen. Gladwell betoogt dat er twee routes zijn die naar een beslissing leiden. Om te beginnen de langzame, bedachte route waarin je alle argumenten voor en tegen op een rijtje zet en tegen elkaar afweegt. Daar staat tegenover een sluiproute, waarbij je hersenen in een blink of an eye een knoop doorhakken. En beide manieren hebben hun nut en kunnen in sommige gevallen tot het beste resultaat leiden. Dat illustreert Gladwell door smakelijk te vertellen over de meest uiteenlopende onderzoeken en anekdotes.
Iedereen die met improvisatie bezig is, weet al dat hij gelijk heeft. Rationeel nadenken levert niet altijd het beste resultaat op. Dat probeerden improtrainers mij als beginnende speler ook duidelijk te maken. Maar ze raakten en overtuigden me niet zoals het boek Blink. Dat alleen al maakt Malcolm Gladwell voor mij een impro-held.
Uitblinkers, David en Goliath
Ook latere boeken die hij schreef zijn inspirerend. Hij brak door bij het grote publiek met Outliers (Uitblinkers), waarin hij onderzoekt waarin succesvolle mensen zich onderscheiden van niet succesvolle. Heel kort gezegd: ze hebben talent, ze werken hard en ze hebben het geluk op het juiste moment op de juiste plaats te zijn. Ook dat heeft me geholpen om me verder te ontwikkelen als impro-speler.
In David & Goliath gaat hij in op de kracht van de underdog. De reus Goliath was eigenlijk kansloos tegen David met zijn slinger. En zo maken we vaker denkfouten als het gaat om wie de favoriet en wie de underdog is. Ook daar heb ik wat aan gehad. Want binnen de improvisatie voelde ik me nogal lang een buitenstaander die opkeek tegen anderen. Pas toen ik daar anders over ging denken lukte het me (soms) ook aan te sluiten bij spelers die een stapje hoger spelen dan ik gewend was.
Nog een improheld
Kritiek is er ook genoeg op Malcolm Gladwell. Hij zou wetenschappelijke onderzoeken te simpel weergeven en selectief gebruiken om zijn standpunt te ondersteunen. Voor mij doet dat er niet toe. Hij schrijft geweldig en leert je anders naar jezelf en de wereld om je heen kijken.
En er is nog een extra, meer persoonlijke reden om hem tot impro-held te bombarderen. Degene die mij wees op het spaghettisaus-filmpje was de veel te vroeg overleden David Dabekaussen. Een fantastische improvisator en de trainer die me het meest heeft geïnspireerd toen ik begon met improviseren. En het zou niet goed voelen een blog over impro-helden te schrijven zonder ook David te noemen.
Het praatje over spaghettisaus waarmee het voor mij allemaal begon kun je hier bekijken: