Ik vond het totaal geen probleem om een repetitie lang aan de kant te zitten, ik bracht een substantieel deel van mijn scene door op de gang en ik heb voor het eerst ooit een staande ovatie gegeven in de oefenruimte. Waar dit aan te danken heb? De Nachtgasten.
Onze aanhoudende honger naar nieuwe formats en stijlen leidde dit seizoen naar De Nachtgasten, opgezet door drie geschoolde acteurs – Koen Wouterse, Niels Croiset en Yorick Zwart – die naast teksttoneel iets met improvisatie wilden doen. Momenteel maken ze opgang in de Nederlandse theaters, met een almaar uitdijende groep gastacteurs die de sprong in het diepe wagen. Meestal niet met een achtergrond in improvisatie, maar wel in toneel. Kort door de bocht: vaak heel goed in het neerzetten van karakters en emoties maar soms minder in het maken van een verhaal. Het format is daar mooi op toegesneden, een schrijver geeft de spelers een opzet voor een verhaal mee. Je zou het kunnen zien als een soort De Vloer Op XL, waarbij de acteurs geen losse scenes spelen, maar een (semi-)avondvullende voorstelling.
Gevoelige geheimen
Het meest onderscheidende is dat na de algemene situatieschets alle acteurs persoonlijk nog wat meer informatie krijgen die de andere spelers niet horen. Het publiek hoort deze – vaak gevoelige – geheimen wel en weet dus meer dan de individuele spelers. Deze geheimen lijken misschien een detail, een aardige toevoeging, maar zijn een cruciale factor voor het hele format. Dat wordt nog eens versterkt doordat ‘af’ ook echt ‘af’ is. Je staat nooit in de coulissen te kijken en luisteren naar wat er op het podium gebeurt, maar bent dan backstage waar je niets kunt horen of zien. Via een iPad kan de regisseur je een seintje geven dat je op moet komen, maar wat je dan aantreft is een volstrekt raadsel.
Oprechter, scherper
Waarom is het zo belangrijk om dingen niet te weten? Naar mijn idee omdat op die manier acteur en personage samenvallen. Je weet echt niet hoe het zit of wat er is gebeurd terwijl je weg was en dat maakt het spelen makkelijker. De reactie als je er uiteindelijk achter komt, is oprechter. Je bent echt verbaasd, geschokt, verrast, ontroerd of wat dan ook als je ergens mee geconfronteerd wordt. Je hoeft alleen maar dat gevoel te volgen en uit te spelen en er ontstaan al een mooie scene. Bovendien wordt je nieuwsgierigheid geprikkeld doordat je niet alles weet. Daardoor ga je beter luisteren en reageer je scherper op je medespelers: ‘Wacht eens even, wát heb je gedaan?’
Bevrijdend
Of dit bij iedereen zo werkt, kan ik natuurlijk niet zeggen. Ik heb het zelf zo ervaren bij mezelf en gezien bij mijn medespelers van Placebo in de repetities die we de afgelopen tijd onder leiding van Nachtgast Yorick Zwart hebben gehouden. Zelf trap ik nog wel eens in de valkuil om te veel de verhaallijn te bewaken en daardoor te veel in mijn hoofd en te weinig in mijn gevoel te gaan zitten, niet alles weten werkte daar behoorlijk bevrijdend voor.
Zelf ben ik er jammer genoeg niet bij, maar vrijdag speelt 29 januari speelt Placebo De Nachtgasten in het CREA Theater te Amsterdam.
De oorspronkelijke Nachtgasten zijn door het hele land te zien, meer informatie daarover op hun website.
Meer over de Nachtgasten-methode en een aantal situaties vind je in het bijbehorende boek.