Ik speel solo improvisatie: In mijn eentje speel ik een voorstelling. Alle verhalen verzin ik zelf, alle karakters speel ik zelf. Dat is best stoer van me en superknap. Toch loop ik niet naast mijn schoenen, want solo doe je niet vanuit je ego. Het is eerder spannend en kwetsbaar… Waarom doe ik het dan wel? En wat levert het me op?
Mijn solo-reis begon toen ik Andy Eninger uit Chicago zag optreden in Amsterdam. Die vrijheid, frisheid, uitdaging, speelsheid… Ik herkende dit en ik wilde dit. En zo begon het avontuur. Eerst tien dagen naar Chicago om les te krijgen van de grootmeester zelf. Ik leerde er geloven in je eigen fantasie, elk idee belangrijk te maken en tal van bruikbare improtechnieken. Een heel inspirerende training en vooral gericht op ‘carry on’. Je moet constant doorgaan op wat je zelf verzint. Inderdaad, in teamverband leren we ook ‘ja’ te zeggen op een idee van de ander. Maar als je ‘ja’ moet zeggen op een middelmatig idee van jezélf is dat een stuk ingewikkelder. Gelukkig leerde ik hoe je van elk idee iets goeds kunt maken. En zo maakt oefenen met solo improvisatie je ook een betere improspeler in het algemeen. Dit is dan ook de belangrijkste reden waarom ik solo impro doe. Het leert me weer helemaal opnieuw de wetten van impro en mijn eigen kwaliteiten kennen. En ik geef toe: natuurlijk ook kick van het spelen zelf!
Confronterend
Terug in Nederland ben ik meteen gaan optreden. Al die geleerde vaardigheden meteen op podia oefenen. De try outs waren ruw en onsamenhangend… maar ook spannend en vernieuwend en steeds vaker flonkerden er briljantjes. Ik werd zelfverzekerder, rustiger en ontdekte veel over mijzelf als speler. Omdat je in je eentje bent, werkt solo spelen als een vergrootglas: het wordt direct duidelijk waar je sterke en zwakke punten zitten. Nu wist ik van mijzelf wel dat ik een breed inzetbare speler ben. Ik kan sterke karakters neerzetten, grapjes maken, variatie aanbrengen en ook nog een verhaal in de gaten houden. Het was fijn om te merken dat deze krachten extra bruikbaar zijn in solo impro. Een nieuwe kracht die ik vond was mijn fysieke spel. Ik kan blijkbaar met mime hele omgevingen op het podium toveren en filmische montages over laten komen op het publiek. Een talent dat ik hier ontdekt heb en sindsdien meer en meer gebruik. Maar solo spelen benadrukt ook je zwakke punten. Zo merkte ik dat ik monologen moeilijk vind om te doen, niet zo goed ben in stemmetjes en mijn karakters vrij 1-dimensionaal blijven. Confronterende dingen waar ik nu weer hard op aan het trainen ben.
Ongeremd
Het solo avontuur bracht mij zo nieuw inzicht in improvisatie, eigen vaardigheden, nieuwe technieken en zeker ook zelfverzekerdheid en lef. Maar het grootste kado is de ontdekking van mijn eigen stijl. Toen ik begon, dacht ik dat ik zelf veel grip op de zaak zou hebben: je eigen format kiezen, je eigen stijl bepalen. Maar dat werkt toch niet zo. Het werkt eerder andersom: de voorstelling kiest jou. Dat zit zo: Als je solo speelt, speel je 100% van de tijd. Je hebt geen tijd om tussendoor na te denken over waar het verhaal naar toe gaat. Ook niet dat je misschien realistischer moet spelen, of dat het tijd is voor een lied. Het gaat zoals het gaat. Ongeremd vliegt jouw fantasie door de voorstelling heen. Je zegt dingen waardoor je zelf verrast wordt. Je doet dingen waarvan je niet wist dat je ze kon. Daardoor is een solovoorstelling iets wat echt vanuit je onderbewuste ontstaat. Thema’s, karakters, locaties, allemaal een grote remix van wat jij hebt meegemaakt of wat je boeit. Door de hogedrukpan die improvisatie heet wordt jouw persoonlijkheid geopenbaard.
Wie ik dan ben? Ik ben een wild avontuur op een exotische locatie. Met grappige, ontroerende en gekke personages. Filmische flashbacks. Pratende voorwerpen. Mythologische figuren. Slow-motion actiescenes. Tragische ongevallen. Eenzame mensen. Veel verdriet. En liefde. Verpakt in een luchtige roadmovie. En dit had ik zelf nooit zo kunnen bedenken. Ik heb het ontdekt door veel te spelen en te accepteren wat er in me op kwam. Een mooie ontdekking! En zo speelt elke improviser zijn eigen voorstelling. Niets bedacht, gewoon hoe hij zelf is.
Ben je benieuwd naar de kracht van solo impro? Kom dan kijken bij het Remifestival, het solo-impro-festival in Amsterdam. Op 24 en 25 april geven negen solisten zich bloot. Er zijn ook workshops, waarin je zelf kunt kennismaken met solo impro. Meer informatie: www.remifestival.nl
Mooi en helder stukje, Richard, over een volgende stap in improvisatieland: Solo-impro: voor de een de hel, voor de ander een zegen. Oftewel: je staat er in je eentje voor, of je hebt het helemaal alleen voor het zeggen. En dat het je vooral veel dingen leert over wat improviseren eigenlijk is.
Ik ben heel benieuwd hoe wij onze REMI-voorstelling op de vrijdag gaan doen: ‘Samen solo’. We gaan zien waar dat begint en eindigt. Zoals je zegt: nieuwe avonturen…
Werkelijk een mooi verhaal Richard. Natuurlijk lees ik dit veel te laat. Maar ja, ik lees het stiekem wel. Dank voor je inzicht.
Dankjewel!